Nieteratuur met Ollie: Woensdag Gehaktdag

“Mijn vrouw is verdwenen. Radeloos ben ik niet, want ik heb haar zelf om het leven gebracht. Zeggen ze.” Eens een dief altijd een dief. Eens een junk, altijd een junk. Eens een moordenaar altijd een moordenaar. De vraag is niet zozeer of het dogma waar is of dat je een band kunt koesteren met de dader of verslaafde. De kern is mijns inziens of je het stigma ooit van je af kunt gooien. “Niets is zwaarder dan het lijk van iemand van wie je hebt gehouden”. O metafoor. Al jaren ligt het manuscript van Woensdag Gehaktdag, geschreven door Richard Klinkhamer, weg te stoffen op planken van uitgevers die te laf zijn een boek uit te brengen. Een boek dat gaat over… Tsja, waarover eigenlijk? Over een man die zijn vrouw om zeep heeft geholpen en het lijk dumpt en daar een boek over schrijft? Of door een eigen wanhoop gedreven man die zijn leed, zijn angstdromen vertaald naar een haast permanente alcoholroes en Het Lijden op papier?

Martijn Meijer die eerder de biografie van Klinkhamer schreef geeft in Woensdag Gehaktdag een ‘verantwoording’ voor dit boekwerk van Klinkhamer. Het woord verantwoording geeft bij voorbaat al een zure smaak in mijn mond, onterecht. Ik lijk niet de enige met een zwak voor Klinkhamer. Meijer stelt zich niet boven de schrijver maar geeft in heldere bewoording weer wat Klinkhamer doorstond:

“Klinkhamer leefde met een verschrikkelijk geheim. De fatale gebeurtenissen van die woensdag in januari bleven door zijn hoofd spoken, hij moest zich wel uiten op papier om niet ‘kapot te gaan’. Het schrijven was ‘een strijd tegen de eenzaamheid, tegen de wanhoop, tegen het schuld gevoel”.

Vincent zag het koren, Einstein het getal. Beethoven de piano en Johan zag de bal. Het moge duidelijk zijn, hier zit mijn zwak voor Richard Klinkhamer. Een begrip wat je ‘hebt’ of niet.

Het boek Woensdag Gehaktdag gaat over de interne strijd bij Klinkhamer. Het verhaal is er een van een narcist die lijdt, beschreven in een boek waar dát valt te lezen in bewoordingen die ogenschijnlijk grof en kort de bocht zijn. Misschien derhalve eens te meer een prestatie dat Klinkhamer juist met ongezouten woordgebruik messcherp tot in de vezel het gedrag van de provincialen in onder andere Finsterwolde weet neer te zetten. Haarscherpe analyses en observaties bondig samengevat weten neer te zetten in een aantal zinnen, zijn niet de woorden van een moordenaar, maar van een groot schrijver die zich buiten de situatie weet te plaatsen en vanuit die positie het tafereel beschrijft. Geen lyrisch woordgebruik. Recht voor je raap en vol in de roos.

Of het Woensdag Gehaktdag nu een alibi is of dat het boek nu balanceert tussen waarheid en fictie, de schrijver vertaalt zijn pijn. Een vertaling op een wijze waar je het net als vele uitgeverijen mee oneens mag zijn. Je kunt twisten over smaak dat de fijnzinnigheid ver te zoeken is of over de soms gitzwarte galgenhumor. Maar om de schrijver Klinkhamer heen te laveren omdat het een erudiete man is die de klappen van de fysieke en mentale zweep kent, met het excuus dat het ethisch onverantwoord zou zijn om Woensdag Gehaktdag te perse te laten gaan is volledig onterecht. Het is meer dan een goed boek en voor wie goed leest is het een boek dat akelig dichtbij waarheid komt. De uwe en de mijne. Een gek kan immers schrijven wat hij wil.

Ollie