Brussen vs. Von der Dunk (4)

“ Ze gedragen zich met de dag onbeschaamder, alsof er geen kredietcrisis is geweest en er geen volgende dreigt: de topbankiers. Hun bonus is weer zo groot als vanouds. Aan anderen hebben zij geen boodschap: van belastingparadijs naar belastingparadijs hoppend is hun fiscale bijdrage aan de samenleving nagenoeg nul. Hun meest winstgevende activiteiten voegen, anders dan bij fabrikanten van concrete producten, ook anderszins niets nuttigs toe. Tegenover de bonus staat geen malus, en de bonus komt altijd.

Vanuit de bankierswereld is ook het internationale bedrijfsleven geïnfecteerd. Loonsverlagingen en massaontslagen betekenen kostenreductie, dus voor de topman geldt: tel uit je winst. Ooit wilde Joop den Uyl de verhouding tussen minimum- en maximuminkomens vastleggen als 1:5. Hij werd er door rechts om weggehoond. Inmiddels ligt de verhouding soms ver boven de 1:100 en betaalt ook de modale VVD-kiezer het zelfbedieningsfeestje van de multimiljonairs.

Als door hun gespeculeer een bank bezwijkt, vangt de belastingbetaler ook nog eens de klappen op. Het überkapitalisme bewijst zo het gelijk van de oude Marx: privatisering van de winsten, socialisering van de verliezen.

De crisis kwam van rechts. De economische problemen zijn geen natuurverschijnsel, maar het product van doelbewust neoliberaal beleid, gebaseerd op blind vertrouwen in de markt. Stelselmatig is met de grootschalige privatisering van essentiële voorzieningen de staat afgebroken en daarmee staat ook de burger politiek buitenspel. Tegenover de enorme economische staatsmacht van China zijn de uitgeklede westerse landen straks machteloos. Intussen zeurt de PVV over hoofddoekjes in de bus.

De huidige geldelite is net als de adel in de 18de eeuw volledig van haar wortels vervreemd. Haar verbaasde reactie op de woede van burgers herinnert aan de legendarische vraag van Marie Antoinette na protesten van de Parijzenaars tegen de geëxplodeerde broodprijs: ‘Dan eten ze toch gewoon gebakjes?’ Hun antwoord was de Franse Revolutie. Het is dat wij nu tegelijk nog veel te verliezen hebben. Anders zou ik zeggen: een herhaling wordt hoog tijd.

Thomas van der Dunk

—————

“ Hoewel men bij ‘graaiende topbankiers’ gerust van onbeschaamdheid en brutaliteit mag spreken, ontgaat het mij volledig waar Von der Dunk precies heen wil. Hij wil een revolutie? Notabene eentje die lijkt op de Franse revolutie? Wil hij dan naast al die brutale topbankiers ook alle Oranjes onder de guillotine leggen, historisch correct als hij altijd is? En dan? Een maatschappij zonder banken is eerder een dystopie dan een utopie. Zonder bank geen vermogensbeheer, zonder vermogen geen welvaart. De bankloze maatschappij is als een achterlijk verlangen naar valse romantiek.

De op Marx geïnspireerde ‘experimentele’ non-kapitalistische samenlevingsvormen in de geschiedenis tonen aan wat achterlijke verlangens teweeg kunnen brengen. Tegenwoordig kiest zelfs een sociaalwetenschapper van de UvA liever voor een samenleving waar men wél ongestraft een bril mag dragen. En geld mag verdienen om het weer uit te geven. Pardon, winst mag maken om te kunnen profiteren van het Monsterlijke Grootkapitaal.

Vooruit, de crisis kwam van rechts. Dat is wel exact hetzelfde als zeggen dat ‘de kogel van links kwam’, maar laten we even aannemen dat het klopt. Wie zijn precies die topbankiers, die schaamteloze graaiers en brutale bonusjokers? Mensen als Wim Kok. Wouter Bos. Lodewijk de Waal (die in 2005 nog bezwoer, ik citeer: ‘U zult mij nooit in de Raad van Bestuur van een beursgenoteerde onderneming zien’). Jos Elbers en zijn InHolland-roversbende. Over crisis gesproken. Dat failliet van het kapitalisme is de rekening voor het morele failliet van links. Met rente.

Wat dat betreft is die revolutie van woedende burgers al lang aan de gang. De onwelriekende ontbinding van de PvdA, de steeds onfatsoenlijker, dreigende taal van mensen die zich ‘verschillig’ en ‘solidair’ noemen en de groei van de PVV (die op magische wijze altijd weer opduikt in Von der Dunk’s columns, creatio ex nihilo) en de VVD is zo’n revolutie.

Een zachte revolutie. Eentje van pluche. Als bekroning van dat prachtige mechanisme dat juist nu zo fantastisch blijkt te werken: de democratie. Een systeem waarin guillotines overbodig zijn. Want daarover is iedereen het eens: ‘Dat nooit weer.’

Bert Brussen

(Een en ander staat ook online op VK.nl: Thomas & Bert)